Nëse fëmija është i zënë nga mëngjesi në mbrëmje me studime dhe aktivitete jashtëshkollore – a duhet të lajë ende enët apo të vrapojë në dyqan apo punët e shtëpisë janë ekskluzivisht obligimet e prindërve?
Do të citoj dy monologë të kohëve të fundit nga praktika ime. Ata nuk janë përjashtim por rregull. Unë kam dëgjuar gjëra të tilla rregullisht gjatë viteve të fundit.
Monologu 1
Një fëmijë 15 vjeçar:
“Nëna ime nuk mund të kuptojë se unë jam një i rritur dhe kam zonën time të privatësisë. Ajo dëshiron të kontrollojë gjithçka – ku shkoj, çfarë bëj, me kë shoqërohem, ajo mund të hyjë në dhomën time në çdo moment nëse them: mos hyni! – ajo më thotë: Thjesht do te them çfarë më duhet dhe pastaj do iki.
Për shembull, unë jam duke biseduar me miqtë e mi dhe ajo ka nevojë që unë të shkoj urgjentisht në farmaci ose të laj enët. Në të njëjtën kohë, as para as pas.
Dhe gjithashtu gjoja nuk e ndihmoj fare me motrën e saj më të vogël. A është detyra ime? Meqë ra fjala, ajo u martua me njerkun tim, lindi një fëmijë në moshën 42-vjeçare – ky është problemi im? Ndonjëherë mund të luaj me motrën time, ajo është e lezetshme, por vetëm kur është kënaqësi për mua. Kur të kem fëmijët e mi… edhe pse fillimisht do të mendoj mirë nëse do t’i kem fare.
Përveç kësaj, nëna ime vazhdimisht më jep leksione: nëse nuk studion mirë, do bëhet keq për jetën tënde. Dhe ajo vazhdon të vendosë kushte: nëse nuk i rregullon punët, unë nuk do t’i rregulloj… Por kjo është jeta ime, apo jo?
Mënyra se si mësoj do të ndikojë tek unë, jo tek ajo, apo jo? Një qëndrim i tillë më poshtëron, sikur të isha shërbëtori i saj. A nuk është e detyruar me ligj të sigurojë gjithçka për mua deri në moshën 18 vjeç? Fillimisht doja të regjistrohesha në një fakultet të mirë dizajni, por ajo tha se nuk kishte para për të paguar. Dhe s’ka se si ta sigurojë buxhetin. Dhe sigurisht unë humba menjëherë çdo motivim për të studiuar. Dhe nëna e shoqes sime më të ngushtë i tha vajzës së saj të mos shqetësohej dhe se do të merrte një kredi për shkollimin e saj. E kuptoj që isha thjesht i pafat.”
Monologu 2
Një fëmijë 12 vjeç:
“Mami thotë që unë dhe vëllai im duhet ta ndihmojmë, dhe ajo vazhdimisht shkruan disa lista budallaqesh dhe i var në mur – sikur ta kishte këshilluar ndonjë psikolog. Por vëllai im vazhdon të anashkalojë radhën e tij, dhe çfarë jam unë – budalla?
Pastaj ajo thotë: kishim një marrëveshje të mirë. Dhe askush nuk u pajtua me askënd, ajo dhe babi apo ai psikologu doli me diçka të tillë… dhe unë ende, përveç studimit, a duhet të shkoj në stërvitore?
Kur duhet të pushoj?
Dhe kur duhet të bëj gjithçka nga ajo lista?
Gjithashtu, vëllai im shkon vetëm një herë në javë në orën e artit dhe një herë në kursin e anglishtës, dhe unë kam katër praktika, dhe ndonjëherë garat janë në fundjavë, dhe gjyshja ime nuk ka më një marrdhënie pune, kështu që pse nuk mund ajo t’i bëjë të gjitha ato gjëra që më obligojnë t’i bëjë unë?
Nëse ky është ai “edukimi”, atëherë, për mendimin tim, ai nuk edukon askënd, por vetëm i dëmton të gjithë – të gjithë bërtasin, dhe nuk ka asnjë dobi.
Dhe, të lutem, thuaji atyre se nëse ma marrin telefonin pas mos nënshtrimit tim, në vend të bindjes unë do zemërohem, dhe koka nuk më “ftohet” fare, por përkundrazi, thjesht bërtas duke kërkuar telefonin tim!
I thashë, por ajo nuk e beson. Ndoshta të paktën do ta besoni dhe do t’ia shpjegoni.
Thonë “fëmijëri e lumtur”
Pra, si mund të jeni të lumtur kur vazhdimisht jeni duke u goditur si në shtëpi ashtu edhe në shkollë?
Sapo ulem të luaj lojëra ose të bisedoj, ose të flas me mamin, babin ose gjyshen, diçka më vjen menjëherë në mendje.
Ndonjëherë mami thotë papritur: le të flasim, përse nuk më ndihmoni, kam nevojë të paktën për përkrahje emocionale. Kërkesat e saj zakonisht janë atëherë kur jam duke shkuar diku, ose duke luajtur lojëra, ose diçka tjetër të rëndësishme. Dhe pastaj zemërohem përsëri dhe nuk e kuptoj: çfarë duhet të bëj përsëri?
Për çfarë duhet të flas me të?
Epo, ajo nuk është e interesuar për asgjë që unë jam i interesuar dhe mendon se të gjitha ato interesimet e mia janë marrëzi.
E kuptoj shumë mirë që kur të rritem, ndoshta për mua do të jetë njësoj siç është tani Kësulëkuqja.”
Pyetja ime për personazhin e parë ishte:
– Ju jeni një e rritur. Mirë. Atëherë, sipas jush, cilat janë përgjegjësitë tuaja në familjen tuaj?
Pyetja ime përpersonazhin e dytë:
– A është e mundur që, për sa i përket asaj mbështetjeje emocionale, të flasësh me nënën jo për atë që të intereson, por për atë që duhet pasur interesim? Për çfarë është ajo e interesuar?
Më lejoni të them menjëherë: ishte shumë e vështirë për të dy të përgjigjen.
Në lidhje me tregimet e lartëcekura i ftoj lexuesit e dashur të mendojnë rrethë kësaj. Përfundimi është ky: sot flitet shumë për të drejtat e fëmijëve dhe adoleshentëve. Vetë fëmijët përmes mediave, madje edhe në shkollë, në klasa të veçanta dëgjojnë rregullisht se çfarë të drejtash kanë. Dhe detyrimet? A ekzistojnë ende tek fëmijët modernë, veçanërisht tek adoleshentët? Apo janë zhdukur? Ndonjëherë (shpesh) të rriturit u thonë fëmijëve: detyrimi juaj i vetëm është të studioni. Unë jam këtu, më falni, nga ana epersonazhit të parë: sa mësoj dhe si mësoj tani do të përcaktojë jetën time në të ardhmen dhe nuk mund të them se cilat nga aftësitë që mësoj sot do të jenë më të dobishme për mua nesër. Mësimi është fusha e përgjegjësisë së një fëmije, veçanërisht të një adoleshenti, dhe vetëm ai do t’i shijojë frytet e punës së tij, të ëmbla dhe ato të hidhura.
Detyrimet e zakonshme ditore të fëmijëve ndaj familjeve të tyre dhe komunitetit më të gjerë janë një çështje tjetër. Ato ekzistonin me shekuj, ishin të përcaktuara qartë dhe jashtëzakonisht të kuptueshme, megjithëse ishin të ndryshme në shtresa të ndryshme të shoqërisë. Dikush në moshën shtatë vjeçare ishte duke kullotur bagëtinë, dikush në të njëjtën moshë ulej (ose edhe qëndronte) me vështirësi gjatë gjithë kohës gjatë pritjes së mërzitshme zyrtare në kështjellë. Vajza e fshatarit dinte të bënte të gjitha punët e shtëpisë në moshën dymbëdhjetëvjeçare dhe punonte shumë. Një djalë dymbëdhjetë vjeçar nga një familje ushtarake mund të bënte diçka krejtësisht ndryshe, por edhe aspak të lehtë dhe ia doli mjaft mirë. Detyrimet që lidhen me hierarkinë shoqërore, pastaj fetare, nderoni babanë dhe nënën tuaj, etj.
Dhe tani pyes veten dhe nuk është plotësisht e qartë për mua: ku dhe si u zhduk e gjithë kjo në vetëdijen shoqërore dhe personale?
Më duket se shumica e prindërve nuk e kuptojnë këtë, prandaj as fëmijët e tyre. Dhe pikërisht kjo ndodhi për shkak të keqkuptimit të situatës – lindin shumë akuza dhe konflikte të ndërsjella.
Fëmijët sot, në një shoqëri me hargjime të tepruara, nuk lejohen të kenë detyrime?
Ju vetëm duhet t’i doni ata, t’u siguroni gjithçka që kanë nevojë, t’i argëtoni dhe të mësoni përmes lojës, në mënyrë që të mos mërziten dhe të lodhen kurrë?
Si do të lindin atëherë këto detyrime? Ku, për çfarë arsye dhe në çfarë moshe?/natalmedia.com/
Materialet dhe informacionet në këtë portal nuk mund të kopjohen, të shtypen, ose të përdoren në çfarëdo forme tjetër për qëllime përfitimi pa miratimin e drejtuesve të “natalmedia”
